SESORAH

Sesorah(pidato) yaiku micara/matur/nglairake gagasan sarana lisan ing sangarepe wong akeh kanthi ancas tinamtu.

a.     Ancasing sesorah/tujuan sesorah

1.       Atur Pambagyo= yaiku sesorah kanggo nampa rawuhe tamu kang ana ing acara apa wae kayata acara syukuran,supitan,tanggap warsa(ulang tahun),pengantenan.

2.       Atur kabar/paring informasi= yaiku sesorah kang aweh kabar/informasi,umpamane acara rapat organisasi,promosi barang.

3.       Atur pangajak=yaiku sesorah kang ancase supaya sing mirengaken percaya banjur ketarik atine lan gelem nindakake apa kang diwedharake dening sing sesorah,umpamane sesorah ing papan ibadah

4.       Atur panglipur= yaiku sesorah kang aweh panglipur utawa nggedhekake atine marang para sutresna sing lagi nandhang susah,umpamane sesorah ing sangarepe para kadang kang lagi nandhang pancobaning urip arupa musibah bencana alam,kepaten lan liya liyane.

5.       Atur panyarue/ngemutake= nelakake panemu kanthi dhasar-dhasar kang ganep tumrap sawenehing ada ada,contone tontonan lumatar tv,panggoning hp lah internet kang kurang becik tumraping bocah sekolah.

b.     Bab wigati nalika lagi sesorah

1.       Basa

Basa kang digunakake kudu cocog karo sing diadhepi. Basa ngoko digunakake menawa sing diadhepi iku bocah/luwih enom tinimbang sing sesorah. Basa krama digunakake menawa ngadhepi wong sing luwih tuwa/wong sing kudu diurmati.

2.       Busana

Menawa sesorah becike nggunakake busana kang becik lan sopan. Ana tetembungan “ajining raga saka busana” kejaba kanggo ngormati sing padha mirengake uga bisa kanggo njagani lan ngajeni awake dhewek. Busana uga kudu kaleresan karo kahanan lan tujuan.

3.       Swara

Swara kang kepenak dirungokake iku aja keseron utawa aja lirih banget. Anggone ngucapake kudu jelas,ora kecepeten saengga apa kang diwedharake gampang dingerteni karep,irama ora lugu kaya wong maca buku.

4.       Solah bawa(sikap)

Wong sesorah iku kudu mantep lan tatag,madhep marang pamriksa,aja tumungkul,ndhingkluk lan aja ndangak.

c.  Bab kang kudu disingkiri nalika sesorah

1.   Polatan mbesengut(terlihat marah)

2.   Gugup(nerveous)

3.   Ngguyu sing digawe gawe(tertawa dibuat buat)

4.   Sering ndeleng cathetan(sering melihat catatan)

5.   Bola bali ngobahake tangan/sikil(terlalu sering menggerakan tangan/kaki)

6.   Ngadeg kaku kaya wong baris(berdiri terlalu kaku seperti orang baris)

7.   Karo mloka mlaku(sambil jalan jalan)

8.   Tangan methentheng

9.   Tangan mlebu sak klambi/kathok(tangan masuk ke saku baju/celana)

10.  Ngupil

d.     Urutane sesorah

1.       Salam pambuka

Isine ngucapake salam marang tamu kang rawuh kayata nuwun,kula nuwun,sugeng siyang,sugeng sonten,sugeng ndalu utawa salam liyane

2.       Purwaka

Atur pakurmatan marang para tamu lan atur syukur marang Gusti dene isih bisa ketemu kanggo nindhakake acara iku. Uga atur panuwun marang para tamu sing wis kersa nglonggarake wektu rawuh ing acara iku

3.       Isi/wignatining atur

Isine bab apa sing bakal diaturake manut marang acarane

4.       Pangarep-arep

Isine bab sing disuwunake(diarep arep) saka sing kagungan kersa marang  tamune umpamane donga, pitutur lan sapiturute.

5.       Panutup

Isine nyuwun pangapura menawa anggone nampa tamu utawa matur ana tetembungan sing kurang becik lan solah bawa utawa tindak tanduk sing ora mranani penggalih.

 

Sesorah Perpisahan Sekolah

Assalamualaikum Wr.Wb

Bapak Kepala SMA N 1 Godean ingkang satuhu kinurmatan

Bapak/Ibu guru ingkang kula kurmati

Kanca-kanca kelas 9, adhik-adhik kelas 7 lan 8 sing daktresnani.
           Ingkang sepindah, monggo kita sareng-sareng ngucapaken Puja-puji sukur dhumateng Allah SWT ingkang sampun paring rahmat sarta hidayah katitik ing wekdal punika kula panjenengan sedoyo sami saged makempal wonten ing SMA N 1 Godean, kangge angestreni perpisahan kelas IX, kanthi sehat walafiat boten wonten alangan menapa.

            Ingkang kaping kaleh ,sholawat ugi salam kita aturaken dhumateng Nabi besar Muhammad SAW ingkang sampun nuntun kita sedaya saking margi ingkang lepat dumugi margi ingkang leres inggih menika dinul islam.

            Ingkang saklajengipun,kula ngucapaken matur suwun sanget dhumateng para rawuh ingkang sampun rawuh dateng penggenan menika.

            Para rawuh ingkang kinurmatan,kula minangka wakil siswa-siswi  kelas IX ngaturaken gunggunging panuwun ingkang tanpa upami,awit kaiklasan tuwin katresnan Bapak/Ibu guru nggulawentah para siswa pramila saged ngerampungaken sedoyo ilmu ingkang sampun kaparingaken tigang tahun. Kula sakanca namung saged memuji, mugi-mugi amal lan kesaenan Bapak/Ibu guru sedaya pikantuk piwales saking Allah SWT,saha tansah pinaringan kasarasan. Boten kesupen kula sakanca ugi nyuwun pangapunten ,awit kula sakanca asring damel Bpak/Ibu guru kuciwa awit saking atur solah bawa kula sakanca ingkang boten mranani penggalih panjenengan.

            Para Bapak/Ibu guru lan para rawuh, ing wekdal punika kula sakanca nyuwun pamit lan nyuwun donga pangestu,mugi-mugi sasampunipun medal saking pawiyatan ngriki kula sakanca saged ngelajengaken ngangsu kawruh wonten ing pawiyatan candhakipun. Makaten ugi mugi-mugi adhik-adhik kelas VII lan kelas VIII saged kasil ngangsu kawruh kanthi kasil ingkang langkung sae.

Para rawuh ingkang kinurmatan, makten atur kula. Bokbilih wonten kirang sarta kalepatanipun , kula nyuwun agunging samudra pangkasami.

Nuwun,

Wassalamualaikum Wr.Wb  

Sumber: http://pidato.net/4075_doc-sesorah-perpisahan-kelas-ix

PAWARTOS

Pawarta yaiku kabar anyar utawa kedadean sing lagi dumadi ana sawijining panggonan sing bisa dicawiske liwat bentuk cetak, siaran, Internet, utawa lisan marang wong ketelu utawa wong akeh.

Kados sing wis diaturake ing nduwur wau pawarta bisa dicawesake liwat pirang-pirang bentuk kayata:

·         Bentuk cetak

Bisa awujud majalah/ koran contone: majalah djokolodang, majalah panjembar semangat, lan sanesipun.

·         Bentuk Siaran

Bentuk siaran iki pada samya kanthi liwat lisan anangeng mbutuhake media kanggo nyawisake pawarta menika. Contone: berita bahasa jawa TA TV, berita bahasa jawa JOGJA TV, berita bahasa jawa Radio Persatuan, berita bahasa jawa TV Semarang, lan sak panunggalane.

·         Liwat Internet

Wis genah bentuk siji iki yaiku sawijining berita basa jawa utawa pawarta basa jawa sing dicawisake lewat media internet bisa awujud website utawa blog. Contone situs sing nyawisake berita basa jawa: pawarta bahasa jawa, sesorah jawa, kumpulan cerita bahasa jawa, cerita wayang bahasa jawa, lan sak panunggalane.

·         Bentuk lisan

Yen bentuk lisan ini bisa dicawisake saka sapa wae, ateges warta sing dicawisake langsung saka sing ngerteni pawarta datheng tiyang ingkang pun paringi pawarta. Contone: anak marang bapak, utawa sewalike.

Unsur Pawarta

Wondene unsur-unsur ana pawarta pada karo unsur sing ana ing berita yaiku nggamblangna babagan.

Apa        (What)                  = Kedadean apa sing bakal dicawisake.

Sapa      (Who)                   = Sapa sing ngalami kedadean kasebut.

Kapan   (When)                                = Kapan kedadean kasebut dumadi.

Kepriye                (Why)                  = Kepriye kedadean kui bisa dumadi .

Nengndi (Whrere)           = Ana papan ngendi kedadean kui dumadi.

Kena apa(How)                 = Merga apa kedadean kasebut dumati.

Pawarta sing paling apik yaiku warta sing nduweni 5 unsur utama sing wis kasebut neng nduwur mau. Mila saking menika siring kasebut 5W + 1H.

Sifat Pawartos :

Ø  Aktual                                   : langsung.

Ø  Faktual                                 : objektif, sesuai fakta.

Ø  Cekak Aos                           : pendek, singkat, langsung intine.

Ø  Narik Kawigaten               : menarik perhatian dengan kalimat tanya.

Ø  Jangkep                               : lengkap.

Jinis Pawartos :

·         Straight News (pawartos langsung)

·         Depth News (pawartos mendalam) : wonten nilai, fakta, data, lan dampak.

·         Investigation News : wonten penelitian/penyelidikan.

·         Interpetative News

·         Opini News : dereng wonteng fakta-fakta.

Struktur panyeratan pawartos menika awujud :

1.       Irah-irahan

2.       Baris tengah (dateline)

3.       Teras pawartos

4.       Wos pawartos

Perangan ingkang nemtokake biji pawarto inggih punika :

a)      Aktualitas

b)      Gayut kaliyan papan kedadosan

c)       Gayut kaliyan unsur-unsur ing saklebeting kedadosan

d)      Gayut kaliyan pedamelan pamaos/pamiarsa

e)    Jangkeping pawartos

Ingkang perlu dipungatosaken nalika mirengaken pawartos utawi informasi inggih menika :

·         Mangertosi kanthi cetha perkawis ingkang dipunaturaken.

·         Mbedakaken informasi ingkang wigati saha ingkang boten wigati.

·         Nyathet informasi ingkang leres saha premati.

Perkawis ingkang kedah dipungatosaken nalika maringi panyaruhipun inggih menika :

v  Panyaruhipun menika sak mesthi nipun dipunaturaken kanthi cekak aos, padhat saha dipunronce kanthi sae.

v  Perkawis utawi bab ingkang dipunparingi panyaruhipun kedah cetha.

v  Tembung-tembung saha ukara ingkang dipunginakaken kedah gampil dipunngertosi utawi dipunpahami.

Panyaruhipun menika kedah dipunparingi lelandesan ingkang logis, saged ugi dipuntambahi fakta saha bukti-bukti ingkang relevan.

Kepleset, Siswa SMP Tiwas

Evi 15 taun, salah satunggaling siswi SMPN Tangen, Sragen, Rabu (13/4) antawis jam 10 tiwas sasampunipun dhawah ing wewengkon air terjun jumog jati, kecamatan Jenawi. Warga dusun Bagu kroderan, Grobogan punika dhawah ing wewengkon air terjun ingkan inggilipun 20 meter sasampunipun kepleset ing watu-watu ingkan wonten nginggil air terjun. Satemah piyambakipun nandhans wawu awrat ing perangan sirah lan badanipun.

Manut katrengan ingkang dipunklempakaken saking kepolisian kaliyan kancanipun sami lelenggahan ing pinggir kali urutipun air terjun. Wekdal badhe gantos papan sanesipun ingkang badhe dipuntingali, kanthi nyabrang kali sainggiling air terjun. Ananging Evi lan salah satunggaling kanca wanita ingkang wekdal mlangkah nyabrang kali sukunipun kepleset. Evi lajeng dhawah dhateng kali ingkang banter ilinipun tur lunyu pisan. Badanipun evi lajeng kanyut ngaton air terjun lajeng dhawah ing cocoran air terjun ingkang lebetipun 20 meter, kebak watu-watu lan tiwas saknalika.

Sumber: https://belajarbahasajawa2013.wordpress.com/2014/01/14/pawarta-2/

UYON-UYON KAWRUH GAMELAN

KAWRUH UYON - UYON

 

 Uyon uyon saking tembung ‘manguyu-uyu’ inggih punika pasugatan gendhing mirunggan ing adicara pahargyan penganten utawa ing pagelaran ringgit purwa.

A. Kasusastran kang tinemu ing gendhing ;

1. Cakepan yaiku syair, tetembungan kang dienggo ing tembang.

2. Cengkok yaiku lak – luking swara kanggo nglagokake tembang.

3. Gendhing yaiku swara lelagoning gamelan

4. Gamelan yaiku Piranti karawitan kanggo ngiringi tembang. Kayata ; bonang, kendhang, gong kempul, gender, gong gedhe, peking, demung, saron, kenong, slenthem, gambang, rebab, siter, lsp.

5. Laras yaiku rasa thinthingane swara cendhak nganti swara dhuwur.

6. Titi laras yaiku angka minangka gantine laras (swara cendhak tekan swara dhuwur).

7. Pathet yaiku ukuran cendhek lan dhuwure swara kanggo nglagokake tembang.

8. Pedhotan yaiku pamedhoting swara ing tengahing tembang ing saben larik.

9. Senggakan yaiku unen – uen mawa lagu ing satengahing tembang kang binarung swaraning gendhing / pradangga

10. Swarawati yaiku waranggana, pesindhen, penyanyi putri.

11. Wiraswara yaiku penyanyi kakung

12. Gerong yaiku tembang kang dilagokake bareng karo gamelan kanggo mbarengi gendhing, dene sing gerong para wiraswara / pradangga.

13. Sindhenan yaiku tetembangan kang dilagokake dening waranggana utawa pesindhen binarung swaraning gamelan / lelagoning gendhing.

14. Irama yaiku ukuran rindhik rikating penabuhing gamelan.

15. Bawa yaiku tembang kang kanggo mbukani gendhing utawa miwiti gendhing tanpa tabuhan.

LELAGON PANGATAK

KAWRUH GAMELAN

Gamelan inggih menika  seni musik tetabuhan tradhisional asli saking  Indonesia utamanipun  saking pulo Jawa, Madura, Bali saha Lombok. Tembung gamelan menika asalipun saking basa Jawa inggih menika "gamel" kang gadhah makna "tabuh". Isi gamelan menika saprangkat piranti musik ingkang diagem ngiringi tembang, utawi ditabuh tanpa tembang minangka klenengan.

Andharan cekak bab ricikan gamelan miturut wujud,  bahan, cara nabuh gamlen :

1. Wujud Tebokan

Ricikan gamelan ingkang wujud tebokan iku cara nabuh dithuthuk (bedhug, tambur) utawi dipunkebuk (kendhang).

1.	KENDHANG AGENG	Kendhang sing paling gedhe ukurane dibandhing kendhang liyane. Swarane paling cendhek dhewe.
2.	KENDHANG KETIPUNG	Kendhang kang paling cilik dhewe lan ngasilake swara paling duwur. Biasane ditabuh bareng karo kendhang ageng.
3.	KENDHANG CIBLON	Kendhang kang duweni ukuran sedheng, luwih cilik ukurane dibandhing kendhang ageng lan wayangan. Swarane luwih duwur katimbang kaendhang ageng.
4.	Kendhang Wayangan	Kendhang sing ukurane sedheng, luwih cilik sithik lan swarane luwih dhuwur katimbang kendang ageng.

2. Wujud Wilahan

Gamelan ingkang wujudipun wilahan inggih punika Gender, Slenthem, Gambang, Demung, Saron, Peking. Caranipun nabuh dipunthuthuk.

1.	Gender	Gamelan kang kasusun ing papan kaya ayunan lan ngisore ana tabung/silinder saka pring lan wesi tipis kanggo ngatur gema swarane. Ditabuh ngagem bendha.
2.	Slenthem	Wujud balungan kang ngasilake swara alus katimbang balungan liyane. Ugi sinebat gender penembung/gender gantung.
3.	Gambang	Wujudipun gedhe tur dawa lan wilahanipun digawe saking kayu. Wilah kang luwih gedhe swarane luwih rendah.Ditabuh ngagem bendha
4.	Saron Demung	Jinis saron kang paling gedhe ukurane lan ngasilake swara paling cendhak. Wilah barung iku paling gedhe. Ditabuh ngagem gandhen.
5.	Saron Barung	Jinis saron tengah-tengah (antarane demung lan peking). Wilah barung luwih gedhe katimbang peking lan luwih cilik katimbang demung.  Luwih dhuwur swarane saka saron demung lan ukurane luwih cilik
6.	Saron Peking	Jinis saron kang paling cilik. Wilah peking luwih cilik katimbang demung lan barung, nanging luwih kandel. Luwih dhuwur swarane katimbang saon barung, ukurane luwih cilik.

3. Wujud Wilahan Pencon

Gamelan ingkang wujudipun wilahan pencon inggih punika Slentho, Gong Kemodhong, Kecer. Cara nabuhipun dipunthuthuk.

1.	Slentho	Cara nabuhipun dithuthuk.
2.	Gong Kemodhong	Ditabuh ngagem gembel.
3.	Kecer	Perangkat gamelan ditangkubake ing pasangane.

 4. Wujud Pencon

Gamelan ingkang wujudipun pencon inggih punika Bonang, Kethuk, Kenong, Kempyang, Kempul, Suwukan, Gong. Cara nabuh dipunthuthuk, jagur.

1.	Bonang Panembung	Wujud bonang kan paling gedhe.
2.	Bonang Penerus
3.	Bonang Barung	Wujud bonang sing luwih cilik saka bonag panembung lan penerus.
4.	Kethuk	Perangkat gamelan kang kasusun ing papan kaya ayunan, natane kaya kenong lan bonang. Rancakanipun luwih cendhek katimbang kenong.
5.	Kempyang	Perangkat gamelan kang kasusun ing papan kaya ayunan, natane kaya kenong lan bonang. Rancakanipun luwih cendhek katimbang kenong.
6.	Kenong	Perangkat gamelan kang kasusun ing papan kaya ayunan, natane kaya bonang, kethuk,lan kempyang.
7.	Kempul	Biasane digantung. Bentukane koyo gong nanging luwih cilik lan swarane luwih dhuwur.
8.	Gong Ageng	Gamelan kang ditabuh lan diametere paling gedhe. Duweni nada paling rendah. Ditabuh nganggo gembel.
9.	Gong Suwukan	Gamelan kang ditabuh lan ukurane gedhe sakwise gong ageng. Duweni nada luwih dhuwur katimbang gong ageng.

5. Wujud Kawatan

Gamelan ingkang wujudipun kawatan inggih punika Rebab, Siter, Clempung. Cara nabuh Rebab dipungesek, dene Siter lan Cemplung dipunpethik utawi cuwik.

1.	Rebab	Wujud gamelan kang cara nabuhe dikosok/digesek.
2.	Siter	Wujud gamelan kang cara nabuhe dipetik nganggo tangan.
3.	Celempung	Wujud gamelan kang cara nabuhe dikosok/digesek. Nadane saoktaf ngisore siter.

6. Wujud Pipa

Gamelan ingkang wujudipun pipa inggih punika Suling saha Kemanak. Cara ngungelaken Suling dipunsebul, dene Kemanak dipuntabuh.

1.	Suling	Dipundamel saking deling/pring. Cara ngunekke disebul. Swara sing diasilake saka rongga angin sing digeterake. Frekuensi gelombange gumantung karo ukuran dawa rongga angin sing digeterake.
2.	Kemanak	Perangkat gamelan kang wujude memper gedhang, biasane ditabuh kanggo ngiringi bedhayan.

SUMBER : http://avindaekadamayanti.blogspot.co.id/2017/05/materi-bahasa-jawa-uyon-uyon-lan-gamelan.html